Vakalarımızdan Örnekler:
Bu videoda, sağ ve sol damarda darlıkların stentleme işlemine ait iki ayrı vakayı sunuyoruz.
Stent nedir? Kanın damarınızdan daha iyi geçmesine izin vermek için atardamarınızı açık tutan küçük bir metal tüptür. Metal telden yapılmış küçük ağ benzeri bir yapıdır. Bazılarında ilave kumaş da vardır. Bunlara “greft stent” denir. Stentler kalıcıdır ve atardamarınızın tekrar daralmasını önlemek asıl kullanım amaçlardır.
Stent nedir?
Stent hangi metallerden yapılır?
Günümüzde en çok krom, kobalt ve platin gibi metallerden yapılır.
Stent neden takılır?
Stent uygulaması vücudunuzun farklı yerlerindeki atardamarlarınızda oluşan aterosklerozu (yağ ve kolesterolden oluşan plak topluluğunu) tedavi etmek için uygulanır.
Koroner arter hastalığında: Koroner anjiyoplasti veya perkütan koroner müdahale, kalbinizin ihtiyaç duyduğu oksijeni almasını engelleyen, göğüs ağrısına ve/veya kalp krizine neden olan dar veya tıkalı bir koroner arteriniz varsa size yardımcı olabilir.
Periferik arter hastalığında: Anjiyoplasti ve stent uygulaması, kollarınızdaki, bacaklarınızdaki ve uyluk bölgenizdeki ana arterlerde oluşan aterosklerozu tedavi eder.
Karotis arter (Şah damarı) hastalığında: Anjiyoplasti ve stent uygulaması boynunuzdaki (şah damarları) tıkalı arterlerin açılmasına yardımcı olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, beyniniz yeterince oksijen alamazsa bu felç geçirmenize, yani inmeye yol açabilir.
Stentler ne kadar yaygındır?
Dünyada yılda üç milyondan fazla stent uygulanmaktadır. Maalesef, hala birinci ölüm nedeni kalp damar hastalıklarıdır. Kalp damar hastalıkları içinde de koroner arter hastalığı en yaygın olanıdır. Bu da her geçen gün stent uygulamasının artmasına neden olmaktadır.
Stent öncesi hangi tetkikler yapılır?
İşlemde kullanılan boyayı vücuttan böbrekler atacağı için böbreklerinizin iyi çalışıp çalışmadığını anlamak önemlidir. Bu nedenle kan tahlili yapılır. Kanama riski ve enfeksiyon varlığı da kan tahliliyle değerlendirilir.
Stent işleminin riskleri var mı?
Her girişimsel işlem gibi stent işleminin de riskleri var. Ciddi komplikasyonların her biri her 1000 kişiden 2’sinde gerçekleşir. Risk aslında kişiden kişiye değişir. Örneğin, kalp krizi sırasında acil yapılan stentlemeler veya ilave başka ciddi hastalığı olan hastalara yapılan işlemler en tecrübeli hekimler tarafından yapılsa bile daha risklidir. Kompleks vakaların (sol ana damar, çatallı damar, aşırı kireçli damar ve kronik tıkalı damar) stentlenmesi daha risklidir.
Olası komplikasyonlar şunlardır:
- Kasık ya da el bileği damarı hasarı: Giriş yerinde hafif morarma olması normaldir. Kasık ya da el bileği damarında ciddi kanama veya tıkanıklık gelişebilir. Dolayısıyla, kan takviyesi ya da acil damar ameliyatı nadiren gerekebilir.
- Kalpte ritim bozukluğu: Kendiliğinden geçen kısa süreli ritim bozuklukları sık görülür ama önemi yoktur. Nadiren bilinci bozan, ilaç ya da elektrik şoku verilmesini gerektiren acil durumlar gelişebilir.
- Böbrek yetersizliği: Stent işlemi sırasında görüntü elde etmemizi sağlayan kontrast adı verilen boya ortalamada her 100 hastanın 5’inde böbrekleri bozabilir. Risk halihazırda böbrek sorunu olanlarda daha da fazladır. Örneğin, ileri evre böbrek yetersizliğinde risk 5 kat fazladır. Genellikle damardan sıvı takviyesiyle tamamen düzelir. Çok nadiren geçici diyaliz gerekebilir.
- Alerji: Kullanılan kontrast boyaya bağlı nadiren alerji gelişebilir. Ciltte kaşıntılı kızarıklıklar oluşabilir, bunlar geçicidir. Çok nadiren alerjik reaksiyonlar solunumu engelleyecek kadar ciddi olur.
- Kalp krizi: Hastanın damarları çok narinse kateter bu damarlara zarar verebilir. Bu riski önceden anlamak genellikle mümkün değildir. Bu nadiren kalp krizine neden olabilir ve hastanın acilen kalp ameliyatına alınması gerekebilir.
- Felç: Nadiren, kalbe ulaşmamızı sağlayan damarların narin bölgelerinden kateterin dokunmasıyla kopan küçük yağlar veya pıhtılar beyin damarlarına kaçabilir; geçici ya da kalıcı felç gelişebilir.
- Kalp damarı çatlaması, yırtılması veya patlaması: Nadiren bu sorunlar gelişebilir. Çoğu durumda işlem esnasında yapılan acil müdahalelerle sorun çözülür. Çok nadiren acil ameliyat gerekebilir.
- Ölüm: Yapılan acil müdahaleler işe yaramayıp çok nadiren hasta hayatını kaybedebilir.
Bu riskler beni kaygılandırdı, ne yapmalıyım?
Kaygılanmakta haklı olabilirsiniz, ama unutmayın:
- Bu komplikasyonlar çok nadir gelişir.
- Önemli olan stentin gerçekten gerekli olup olmadığıdır. Eğer güncel bilimsel verilere ve kılavuzlara uygun bir şekilde stent kararı verilmişse bu işlemden kaçmak aslında kendinizi kalp krizi ve ölüm gibi risklere çok daha fazla maruz bırakmak anlamına gelir.
Stent öncesi nelere dikkat edilmelidir?
Doktorunuz işlem öncesi size uygulanacak işlemi anlatacaktır. İşlemin yapılmasına izin verdiğinizi gösteren onay formunu imzalamanız gerekir. Formu dikkatlice okuyun ve anlamadığınız bir şey olursa mutlaka sorun. Herhangi bir kontrast maddeye (boya), iyota, latekse, lokal ve genel anestezide kullanılanlar dahil herhangi bir ilaca karşı hassasiyetiniz veya alerjiniz varsa işlem öncesi doktorunuza mutlaka söyleyin. Genellikle stent uygulamasından altı ila sekiz saat önce yemeyi ve iki saat öncesinde su içmeyi bırakmanız gerekir. İşlem sabahında sadece az miktar suyla doktorunuzun onaylamış olduğu ilaçlarınızı alın. Aldığınız tüm reçeteli ve reçetesiz ilaçları, vitaminleri vebitkisel takviyeleri doktorunuza söyleyin. Kanama öykünüz varsa veya herhangi bir kan sulandırıcı ilaç (Aspirin vb.) alıyorsanız mutlaka doktorunuza söyleyin. İşlemden önce bu ilaçlardan bazılarını bırakmanız gerekebilir. Ancak planlı anjiyoplasti ve stent uygulaması kararlaştırılmışsa doktorunuz Aspirin ve ikinci bir kan sulandırıcı ilacı almaya devam etmenizi isteyebilir. Mutlaka doktorunuza sorun. Şeker hastalığınız varsa, test gününüzde şeker hastalığı ilaçlarınızı nasıl ayarlayacağınızı doktorunuza sormayı unutmayın. Kalp piliniz veya vücuda kalıcı olarak yerleştirilmiş başka bir cihazınız varsa stent işlemine başlamadan önce doktorunuza söyleyin.
Stent nasıl takılır?
Stent işlemi öncesi, üzerinizde işlemi engelleyebilecek herhangi bir takı, mücevher veya aksesuarınız varsa bunları çıkarmanız istenecektir. Takma dişiniz veya işitme cihazınız varsa bunların nadiren çıkarılması istenir. Giysilerinizi çıkarmanız istenir ve giymeniz için bir önlük verilir. İşlemden önce idrarınızı yapmanız gerekir. Kateterin yerleştirileceği kasık veya el bileği bölgesinde çok fazla kıl varsa bu bölge tıraş edilebilir. İşlemden önce elinizden ve kolunuzdan IV (intravenöz) damaryolu açılacaktır. Açılan bu damaryolu ilaç ve sıvı vermek için kullanılacaktır. İşlem masasına sırt üstü yatırılacaksınız. Cildinize yapıştırılan elektrotlar sayesinde kalbinizin elektriksel aktivitesini kaydeden ve kalp atım hızınızı izleyen bir elektrokardiyogram (EKG) monitörüne bağlanacaksınız. İşlem sırasında hayati belirtileriniz (nabız, tansiyon, solunum sayısı ve oksijen seviyeniz ) sürekli izlenecektir. Odada hayati belirtilerinizi, vücudunuzdan kalbinize ve koroner arterlerinize yönlendirilen kateterin görüntülerini ve kontrast madde enjekte edildikten sonraki görüntüleri takip edebileceğimiz birkaç adet monitör ekranı olacaktır. Rahatlamanıza yardımcı olmak için doktorunuz işlem öncesinde damaryolundan yatıştırıcı ilaç verebilir. Ancak, işlem esnasında sıklıkla uyanık kalacaksınız. El bileği ve kasık bölgesindeki nabızlarınız kontrol edildikten sonra kateterin yerleştirileceği bölge lokal anestezi ile uyuşturulur. Lokal anestezik ilaç enjekte edildikten sonra birkaç saniye bu bölgede batma hissi olabilir, geçicidir. Lokal anestezi etki ettikten sonra el bileği veya kasık bölgesindeki atardamara plastik bir boru (kılıf) yerleştirilir. Kateter kılıftan kan damarına geçirilecektir. Doktorunuz kateteri aorttan kalbe ve koroner arterlerinize ilerletir. Kalbe ilerlediğini görmek için floroskopi denilen X-ışını kullanılır. Kateter koroner artere yerleştirilir, daralmış veya tıkanmış alanları görmek için kateter içinden kontrast madde (boya) verilir. Kontrast madde enjekte edildikten sonra kızarma hissi, ağızda tuzlu ve metalik bir tat veya baş ağrısı hissedebilirsiniz; bu etkiler genelde birkaç dakika sürer ve geçer. Herhangi bir solunum sıkıntısı, terleme, uyuşma, kaşıntı, mide bulantısı, kusma, titreme veya çarpıntı hissederseniz doktorunuza söyleyiniz. Kontrast madde uygulandıktan sonra kalbin ve koroner arterlerin bir dizi hızlı röntgen görüntüsü alınır. Bu süreçte derin bir nefes almanız, birkaç saniye nefesinizi tutmanız veya öksürmeniz istenebilir. Doktorunuz daralmış veya tıkanmış arteri bulduğunda, kateter o bölgeye ilerletilecek ve arteri açmak için balon şişirilecektir. Bu aşamada şişen balon nedeniyle kan akışı kısmen duracaktır; bu da göğüs ağrınızın olmasına neden olabilir. Balon söndüğünde herhangi bir göğüs ağrısı veya rahatsızlığınızın kalmaması gerekir. Göğüs ağrısı, boyun ve çene ağrısı, sırt ağrısı, kol ağrısı nefes darlığı gibi şikayetleriniz devam ederse mutlaka doktorunuza söyleyin. Doktorunuz balonu birkaç kez şişirip söndürebilir. Stent uygulamasına geçtiğinde, stent tıkalı arter kısmına getirilir ve şişirilir. Ardından balonun şişirilmesi damarı iyice açacak ve stenti tamamen genişletecektir. Tıkalı kakp damarınızın yeterince açıldığı görüldükten sonra doktorunuz kateteri çıkaracaktır. Kılıf çıkarıldıktan sonra, giriş yerindeki açıklığı kapatmak için özel kapatma cihazları kullanılabilir veya elle bası uygulanabilir.
İşlem sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Stent uygulaması bittiğinde kateter el bileğinizden veya kasıktan çıkarılır. Anjiyo sonrası enfeksiyonu önlemeye yardımcı olmak için yaranız steril bir pansuman ile kapatılır. Kasıktan yapılan anjiyo sonrasında kanamayı önlemek için düz yatmanız ve bacağınızı 10-12 saat düz tutmanız gerekir. Karnınızı ve kasıklarınızı zorlamamak için başınızı aşağıda tutmanız gerekir (en fazla iki yastık). Bu süre zarfında oturamaz veya ayakta duramazsınız. Anjiyo sonrası sağlık ekibi düzenli olarak bandajınızı kontrol edecektir, ancak kanamanız olduğunu düşünüyorsanız (ıslak, sıcak bir his varsa) veya ayak parmaklarınız karıncalanıyor veya uyuşuyorsa ilgili sağlık ekibine söylemeniz gerekir. Anjiyo işleminde verilen kontrast maddenin vücudunuzdan atılmasına yardımcı olmak için bol miktarda su içmeniz önerilir. Anjiyo sonrası ilaç almaya, banyo yapmaya veya duş almaya, çalışmaya ve diğer normal aktiviteleri yapmaya ne zaman devam edeceğinizi doktorunuza sorun. Anjiyo sonrası birkaç gün boyunca yorucu aktivitelerden ve ağır kaldırmaktan kaçının.
İşlem ne kadar sürer?
Genellikle 40-60 dk. Ancak, damarın özelliklerine ve kaç damara stent takılacağına göre bu süre değişebilir. Düz damarda işlem 30 dakikada sonuçlanabilirken, kompleks vakada üç saati geçebilir.
İşlem esnasında uyutulacak mıyım?
Sadece damar giriş yeri ağrı hissetmemeniz için uyuşturulacak. İşlem boyunca uyanık olacaksınız. Ama, gerginliğinizi almak için rahatlatıcı ilaçlar verilebilir. Bunlar sizi hafif uykulu bir hale getirebilir.
İşlem sırasında ağrı duyacak mıyım?
Stent takma esnasında balon şişirilerek kan akımı birkaç saniyeliğine kesildiği için kısa süreli bir göğüs ağrısı oluşabilir. Balonu indirdiğimizde kan akımı tekrar sağlanır ve bu ağrı hemen geçer.
İşlem sonrası hastanede yatış süresi ne kadar?
Stent uygulaması yapıldıktan sonra sıklıkla bir gece hastanede kalmanız gerekir. Bazen aynı gün bile taburculuk yapılabilir. Bazen de birkaç günlük yatış gerekebilir.
Stent yerinden oynar mı?
Hayır.
İşlem sonrası stenti vücudumda hisseder miyim?
Hayır.
Stent ömür boyu vücudumda kalacak mı?
Evet. Stenti geri çıkarmak söz konusu değildir. Ama bunun size hiçbir zararı yoktur.
Stent sonrası kan sulandırıcı kullanacak mıyım?
Evet. Genellikle ilk birkaç ay iki tane kan sulandırıcı ilacı beraber kullanacaksınız. Bunlardan biri düşük doz Aspirin, diğeri ise etken maddesi klopidogrel, prasugrel ya da tikagrelor olan bir ilaç olacak. “İlk birkaç ay” ifadesi bazı hastalar için “ilk birkaç hafta”, bazı hastalar için de “ilk birkaç yıl” şeklinde değişiklik gösterebilir. Bu, hastanın kanama ve kalp krizi riski arasındaki dengeye göre kardiyoloji doktoru tarafından belirlenir. Sonra ömür boyu sadece tek bir kan sulandırıcı kullanacaksınız (genellikle düşük doz aspirin).
İlaç kullanmayı sevmiyorum, kullanmasam ne olur?
Stent yabancı bir madde olduğundan kan hücreleri (trombositler) stenti tanıyıp pıhtıyla kapatmaya çalışır. Birkaç ay sonra stentin üzeri yeteri kadar dokuyla kaplanınca stentin kanla teması kesilir. Bu olana kadar pıhtı oluşmasını engelleyen bu ilaçların kombine kullanılması zorunludur. Stent damar duvarına gömüldükten sonra risk azalır, bu nedenle artık tek bir kan sulandırıcı ilaç yeterli olur. İlaç kullanmamak; stentin pıhtı nedeniyle tıkanmasına, bu da kalp krizine ve ani ölüme sebep olabilir.
Stent ile balon arasındaki fark nedir?
Hem balon hem de stent damar açmada kullanılan malzemelerdir. Balondan sonra damarın tekrar kapanma olasılığı yüksektir. Bu olmasın diye hemen hemen her zaman damar içine destek için stent yerleştirilir. Balon, çoğu durumda stenti yerleştirmeden önce damardaki daralmış bölgeyi stentin geçebileceği kadar genişletebilmek ve damarın açılabilme kapasitesini anlamak için yapılır.
Stent ile anjiyo arasındaki fark nedir?
Anjiyo ile hastada herhangi bir iyileşme sağlanmaz. Çünkü, damara bir müdahalede bulunulmaz; damarın sadece görüntülemesi yapılır. Stent, eğer anjiyo ile damarda bir darlık saptanır ise aynı ya da başka bir seansta damarı açma işleminin adıdır. Yani, anjiyo bir tanı yöntemiyken, stent ise bir tedavi yöntemidir.
Stent yerine ilaçla tedavi olsam olmaz mı?
Her zaman olmasa da çoğu durumda stent işlemi (stentleme) yerine aslında sadece ilaç tedavisi tercih edilebilir. Günümüzde kalbin oksijeni tasarruflu kullanmasını sağlayan ya da kalp damarlarını genişletip daha fazla kan akımı ve oksijen ulaştırılmasını sağlayan ilaçlar sayesinde hiç stent takmadan benzer faydalar elde edilebilir. Stentin en büyük faydası ilaçlara göre hastanın şikayetlerini daha hızlı -çoğunlukla ertesi günden itibaren- gidermesi ve ömür boyu kullanılacak ilaç sayısını azaltmasıdır. Stent bazı özel durumlarda hastanın ömrünü de uzatır. Kalp krizi gibi acil durumlarda ise hayat kurtarır.
İşlemin başarılı olma olasılığı nedir?
Genel olarak başarı %90’dan fazladır. Şu durumlarda işlemin başarılı olma olasılığı azalır: Hastanın çok yaşlı olması, tıkanıklığın çok uzun süredir var olması, kireçli ya da kıvrımlı damar yapısı, kronik böbrek yetersizliği ve yetersiz girişimsel teknik… Özetle, her hasta için başarı oranı farklıdır.
İşlem başarısız olursa durumum daha kötü olur mu?
Başarısız olma durumunda damar yapınızdaki durum genellikle aynen devam eder. Dolayısıyla, şikayetleriniz ilk haline göre daha kötü olmaz.
Tek seferde tek stent mi takılır?
Birden fazla damarda ya da aynı damarın birden fazla yerinde sorun varsa aynı seansta birden fazla stent de takılabilir. Ama işlem uzun sürmüşse doktor kullanılan kontrast boya madde miktarı fazla olup hastanın böbreği bozulmasın ve hem kendi hem de hasta fazla radyasyon alınmasın diye işlemleri birkaç seans olarak ayrı ayrı zamanlarda yapmak üzere planlayabilir.
İlaçlı stent mi daha iyi, ilaçsız stent mi?
Hemen hemen her durumda ilaçlı stentler daha iyidir. Hastanın klinik durumu ve damar yapısına göre değişmekle beraber ortalama olarak; ilaçsız stentlerde her 100 kişiden 15’inde, ilaçlı stentlerde ise 5’inde stent içi daralma gelişir. Tersten okunursa, ilaçsız stentlerde her 100 kişiden 85’inde, ilaçlı stentlerde ise 95’inde sorun gelişmez.
Avrupa stent nedir?
Günlük hayatta hastalar arasında Avrupa stent ifadesi sık kullanılsa da aslında bu yanlış bir ifadedir. Kastedilen “ilaç kaplıstent”tir. İlaç kaplı stentler sadece Avrupa’da üretilmezler; başta ABD olmak üzere pek çok ülkede üretilirler. Türkiye’de de bu stentler üretilmektedir.
Eriyen stent daha mı iyi?
Hayır. Bir stentin zamanla eriyip kaybolması mantıklı gelse de son yapılan bilimsel araştırmalarda eriyen stentlerin metal olanlara göre hastaya ilave fayda sağlamadığı gösterildi. Hatta bazı kısımlarının yeterince erimeyip damar içinde pıhtılaşmaya neden olduğu için daha riskli olduğu anlaşıldı. Bu nedenle, eriyen stentler şimdilik tüm dünyada piyasadan kaldırıldılar. İyileştirmeler sonrası daha iyileri üretilene kadar bu stentlerin kullanımı artık şu anda söz konusu değil.
Her işlem teknik olarak el bileğinden yapmaya uygun değildir. Hem el bileği anatomisinin uygun olması (örneğin çok ince çapta ya da kıvrımlı olmaması) hem de doktorun el bileği yolunda tecrübeli olması gerekir.
Bazı hastalarda klinik ve anatomik nedenlerle mecburen kasık yolu ya da mecburen el bileği yolunu kullanmak gerekebilir. Örneğin, bazı kompleks işlemlerde kalın kateterler gerektiğinden ince çaplı bir damar olan el bileği damarı tercih edilmez.
İster kasık ister el bileği yolu olsun kalbe uygulanan işlem değişmez.
Stent işleminin koldan mı yapılması daha iyi, yoksa bacaktan mı?
- Çoğu hastada hem koldan (el bileği yolu) hem de bacaktan (kasık yolu) stent takılabilir. Ama, mümkün olduğunca el bileği tercih edilmelidir. Çünkü, el bileği hasta için daha konforludur. Sırt üstü uzun süre yatma zorunluluğu yoktur. En sık görülen komplikasyon olan kanama da el bileğinde kasığa göre daha az olur.
- Her işlem teknik olarak el bileğinden yapmaya uygun değildir. Hem el bileği anatomisinin uygun olması (örneğin çok ince çapta ya da kıvrımlı olmaması) hem de doktorun el bileği yolunda tecrübeli olması gerekir.
- Bazı hastalarda klinik ve anatomik nedenlerle mecburen kasık yolu ya da mecburen el bileği yolunu kullanmak gerekebilir. Örneğin, bazı kompleks işlemlerde kalın kateterler gerektiğinden ince çaplı bir damar olan el bileği damarı tercih edilmez.
- İster kasık ister el bileği yolu olsun kalbe uygulanan işlem değişmez.
Stent sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
Stent uygulaması daralmış veya tıkanmış koroner arterden kan akışını büyük ölçüde artırır. Göğüs ağrınız genellikle azalacaktır. Daha iyi egzersiz yapabilirsiniz.
Ancak stent takmak kalp hastalığınızın tamamen geçtiği anlamına gelmez. Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarına devam etmeniz ve doktorunuzun önerdiği şekilde ilaçlarınızı düzenli kullanmanız gerekir.
Göğüs ağrısı veya nefes darlığı gibi stent takılmadan öncekine benzer şikayetleriniz olduğunda doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Dinlenirken veya dilaltı ilaç almanıza rağmen geçmeyen göğüs ağrınız olursa doktorunuza veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.
Stent takıldıktan sonra kalbinizi sağlıklı tutmak için şunları yapmalısınız:
- Sigarayı bırakın,
- Kolesterol seviyenizi düşürün,
- Doymuş yağ içeren besinlerden kaçının,
- Sağlıklı kiloda kalın,
- Diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyon gibi diğer hastalıklarınızı kontrol altına alın,
- Düzenli egzersiz yapın,
- İlaçlarınızı doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli alın.
Stent kalp krizini önler mi?
Stent işleminin kalp krizi gibi ölümcül seyredebilen acil durumlarda hayati önem taşıdığını biliyoruz. Ancak çoğu zaman hastaların şikayetleri oluşmadan, rutin kontrollerde yapılan tetkikleri neticesinde koroner arter hastalığı şüphesi olup hastalara koroner anjiyo işlemi uygulanmaktadır. Yapılan koroner anjiyo işlemlerinde hastalarda koroner arterlerde darlık, tıkanıklık tespit edilip stent uygulanarak hastanın kalp krizi geçirmeden (kalp hasarlanması olmadan) erken müdahalesi yapılmış olur. Erken müdahale hastanın kalp krizi geçirmesini önlemiş olur. Ancak unutulmaması gereken “stent takıldı ben artık kalp krizi geçirmem” düşüncesine kapılmamak gerektiğidir. Malesef stent işlemi sonrası, başta kan sulandırıcıları düzenli kullanmamak dahil bir sürü nedenlerle stentlerde daralma, tıkanıklıklar gelişebilmektedir.
Stent takılan hasta kaç yıl yaşar?
Stentlerin belli bir ömrü yoktur. Başarılı stent işlemi sonrası hastanın, ilaçlarını düzenli kullanması, risk faktörlerini azaltması ve koroner arter hastalığını kontrol altına alabilecek yaşam tarzı değişikliklerini uygulaması stentinin tıkanmadan ömür boyu yaşamasını sağlar.
Stent takılan hasta nasıl beslenmeli?
İyi beslenme ile sağlıklı bir kalp el ele gider. Örneğin; kalp sağlığına uygun bir diyet uygulamak toplam kolesterolünüzü ve kötü kolesterolünüzü düşürmenize, kan şekerinizi ve kan yağlarınızı düşürmenize ve kan basıncını dengelemenize yardımcı olur.
Kalp için sağlıklı bir diyet şunlara odaklanır; Sebze, meyve, tam tahıllı besinler, yağsız hayvansal proteinler, balık…
Kaçınılması gerekenler ise; trans yağlar, fazlaca doymuş yağ ve kırmızı et (sığır eti, dana eti, kuzu eti) tüketimi, işlenmiş etler (sosis, sucuk, salam), işlenmiş karbonhidratlar (tatlılar, ve unlu mamüller…) ve şekerli içeceklerdir.
Sonuç olarak;
- Sebze ve meyve tüketiminizi arttırın,
- Doymuş yağları ve trans yağları azaltın, yemeklerinizi zeytinyağı veya ayçiçek yağı gibi daha sağlıklı yağlar ile hazırlayın,
- Hayvansal proteinden ziyade bitkisel protein tüketin,
- Daha fazla lif tüketin,
- Tam tahıllı ürünleri arttırın,
- Az yağlı ve yağsız süt ürünleri seçin,
- Tatlıları ve şekerli içecekleri sınırlayın,
- Az tuz kullanın.
Kalbe en fazla kaç stent takılabilir?
Pek çok kişi kalbe en fazla belli sayıda stent takılabileceğini düşünür. Örneğin, “Kalbe beş taneden fazla stent takılmaz” gibi. Bu düşünce yanlıştır. Evet, çok sayıda stent takmak her bir stentin çıkarabileceği risklerin artması anlamına gelir. Güncel bilimsel verileri takip eden bir kardiyolog hastalığın çözümünde zaten takılması gereken en az sayıda stentle sorunları çözmeye çalışmalıdır. Ama, burada sorulması gereken asıl soru; “Gerçekten ilave stent takmak gerekli mi? Alternatif olarak ilaç tedavisi yeterli olur mu? Ya da bypass ameliyatı daha doğru bir seçenek midir?” olmalıdır. Bu sorular sorulmuş ve bu yöntemlerin daha uygun olduğuna karar verilmişse o hastada gerçekten ilave stent takmak doğru olmayacaktır. Ama, bunların uygun olmadığına veya uygulanamayacağına kanaat getirilmişse takılacak stentin sayısı değil, artık endikasyonu (gerekliliği) önem taşır. Örneğin, kalbin üç ana damarının pek çok yerinde darlık saptanan, en ufak işle uğraşırken bile kalp ağrısı oluşan, çok sayıda ilaca rağmen bu ağrıları geçmeyen ve aynı zamanda ciddi akciğer hastalığı nedeniyle riskli olacağından bypass ameliyatı da yapılamayan bir hastada sorun sadece ve mecburen çok sayıda stentle çözülebilir.
Stent mi daha iyi, bypass mı?
Bu önemli bir konu. Ayrıntılı bilgi verdiğimiz makalemizi okumanızı öneririz.
stent takıldıktan sonra nefes darlığı, kalbe en fazla kaç stent takılabilir, kalbe stent takılması riskli mi, stent takılması riskleri, stent hangi durumlarda takılır,
stent hastalığı nedir, kalp stenti ne demek, stent takıldıktan sonra nelere dikkat edilmeli, stent takma işlemi, stent takılan hastanın ömrü, stent sonrası kalp krizi riski, stent ömrü nedir, stentten sonra nefes darlığı, anjiyo stent nedir, kalbe neden stent takılır, damara takılan stent nasıl bir şey, stent neden takılır, stent takıldıktan sonra dikkat edilmesi gerekenler, stent takılması ne kadar sürer, stent takıldıktan sonra hasta nelere dikkat etmeli, kalbe stent takılması, anjiyo stent takılması, kalp stentlerinin ömrü, kalbe takılan stent, stent takılması tehlikeli mi, kalp damarlarına takılan stentler, anjiyo stent, kalp stenti nedir, kalbe stent nasıl takılır, kalbe stent takılması sonrası