Kalp damarı darlığının tedavisinde stent mi daha iyi, bypass mı? Bu sık sorulan bir soru ve cevabı her hasta için farklı. Çünkü, herkes farklı. Doktorlar bu kararı vermeden önce pek çok faktörü göz önünde bulundururlar ve sizin için en iyisinin hangisi olduğuna öyle karar verirler. Bu yazıda bu kararın verilmesindeki genel prensipleri özetlemeye çalışacağız. Stent mi, Byps mı?
Kalp hastalıklarının nasıl tedavi edildiğine dair internet sitelerinde okuduğunuz ya da arkadaşlarınızdan duyduğunuz bazı bilgiler maalesef güncel ve doğru olmayabilir. Bunlar hatta size zarar bile verebilir. Sizin için en doğrusunu tıbbi durumunuzu anlayan ve güncel verileri takip eden bir doktor verebilir.
Kardiyologlar ve kalp cerrahları kalp hastalıklarının tedavisini yapan iki farklı doktor grubudur. Kalp cerrahları sorunları kalp ameliyatlarıyla çözerken (örneğin, bypass ya da baypas); girişimsel kardiyologlar aynı sorunları ameliyatsız yöntemlerle çözerler (örneğin, stent). Stent mi, Bypass mı?
Stent mi, Bypass mı? Hem stent işlemi hem de bypass ameliyatı; daralmış ya da tıkanmış kalp damarlarını açmada kullanılan etkili yöntemlerdir. Bu noktada hastalar doktora genellikle şu soruyu sorarlar: “Neden stent (ya da bypass) öneriyorsunuz?”. Cevabın altında yatan gerçekler şunlar:
Bazı hastalarda stent tek seçenektir, bypass uygun değildir veya gereksizdir. Bazı hastalarda ise tam tersi geçerlidir; yani bypass tek seçenektir, stent uygun değildir veya gereksizdir. Bu hastalar için tartışılan bir konu yok; zaten kardiyologlar da kalp cerrahları da verdikleri kararlarda hemfikirlerdir. Ama size bir doktor stent işlemini, diğer bir doktor ise bypass ameliyatını önermişse ne yapacaksınız? Burada kafanız doğal olarak karışır. Aslında çoğu hastada her ikisi de tercih edilebilir; yani ikisi de yanlış değildir. Bu, “Söz konusu insan sağlığı olunca, doğru olan yaklaşım bellidir” şeklindeki sezgilerinize ters gelebilir. Ama, güncel bilimsel veriler her iki tedavininin de doğru olduğunu gösteriyor. Yine de bazen iki tedavi yönteminden biri diğerinden daha doğru bir seçenek olabilir.
Doktorunuz neden stent ya da bypassı tercih ettiğini açıklarken muhtemelen şunlardan bahsedecektir: Kalbinizdeki sorunların ciddiyetinden, diğer organlarınızdaki ilave sorunlardan ve genel sağlık durumunuzdan. Stent mi, Bypass mı?
- Kalbinizdeki sorunların ciddiyeti: Damarlarınızdaki sorunlar sayıca çok fazlaysa veya kompleks yapıda ise tercih bypass lehinedir. Örneğin, üç damarda birden çok ciddi ve uzun darlıklar varsa genellikle bypass tercih edilir. Darlıklar kısa ise ve çok sayıda değilse stent daha iyi bir seçenektir. Sol ana damar, çatallı damar ve kronik tıkalı damar gibi kompleks damarlarda ise tercih genellikle bypass lehinedir. Ancak, kompleks vakalarda gelişen teknolojinin de yardımıyla tecrübeli bir kardiyolog bu damarları stentle de açabilir. Stent mi, Bypass mı?
- Diğer organlarınızdaki ilave sorunlar: Akciğer, karaciğer, böbrek veya beyin gibi hayati organlarınızda da sorunlar varsa bu, bypassın stentten daha riskli olacağı anlamına gelir. Örneğin, ilk incelemelerde (örneğin, anjiyo görüntüleri) damarların durumu bypassın daha iyi bir seçenek olacağını düşündürse de sonradan KOAH gibi ciddi bir akciğer sorunu tespit edilirse solunum cihazından kurtulamama olasılığı nedeniyle, bypasstan ziyade artık stent daha doğru bir tercih haline gelir. Ya da tersine, aslında anjiyo görüntülerine göre stentle çözülebilecek bir damar sorununuz olsa da ilaveten kalp kapaklarınızda da sorun saptanırsa zaten kalp kapağı ameliyatı olmak zorunda olduğunuzdan bu kez bypass tercih edilebilir; böylece, hem damar hem de kapak sorunlarınız tek seferde çözülmüş olur.
- Genel sağlık durumunuz: Bazı hastalar günlük hayatta tuvalete bile yardım almadan gidemezler, yani çok düşkün yapıdadırlar. Bu hastalar bypass ameliyatını kaldıramayabilirler ve bypasstan ziyade stentin tercih edilmesi gerekebilir.
- Kalp cerrahına gitmişseniz daha çok bypass; kardiyoloğa gitmişseniz daha çok stent önerecektir. Bu, doğal insani refleksler gereği böyledir ve genellikle ikisi de yanlış değildir.
- İkinci kez bypass ameliyatı olmak oldukça risklidir. Bu hastalarda genellikle stent tercih edilir.
- Stenti daralan ya da tıkanan hastalarda stent içine yine bir stent takıp sorun çözülebilir. Çoğu kişide tekrar daralma olmaz. Ama, çok nadiren stent içinde tekrar (ikinci kez) darlık oluşabilir. Bu durumda artık genellikle stent önerilmez; bypass tercih edilir.
- Bypassta, damar alınan bacaklarda ve göğüste büyük bir yara izi kalır. Bacaklarda ayrıca kalıcı ödem (şişlik) oluşabilir. Bunlar sizin için önemli bir estetik kaygıya neden olacaksa ya alternatif (yeni) ameliyat yöntemleri (küçük kesi ve robotla yapılan bypass) ya da stent tercih edilebilir. Ancak, küçük kesiyle veya robotla yapılan bypassın kalbe sağladığı tıbbi fayda (örneğin, yaşam süresi), klasik yöntemle yapılan bypassın sağladığı tıbbi faydayla aynıdır. Bu yeni yöntemlerin asıl faydaları, daha iyi bir estetik görünüm ve daha hızlı iyileşme sağlamalarıdır.
- İlaçlı stentler ilaçsız stentlerden daha iyidir. Son nesil (en yeni) ilaçlı stentler de önceki nesil ilaçlı stentlerden daha iyidir.
- Bypass için alınacak damar için toplardamar değil de atardamarların tercih edilmesi daha iyidir.
- Bypass olmak ilerleyen süreçte gerekirse stent takılmasına engel olmaz. Stent takılması da sonradan bypass olmaya genellikle engel olmaz.
- Bypass ameliyatından sonra hastanın toparlaması stente göre daha uzun sürer. Bu süre, bypassta genellikle birkaç haftayken stentte birkaç gündür.
- Psikolojik yapınız çok önemlidir. Bazı insanlar korkularını bir türlü aşamaz ve aslında tıbben uygun olsa da bypass olmaktan kaçınır. Bu durumda kendinizi tedavisiz bırakmayın; stent olasılığını düşünün.
- Daha önce size stentten ya da bypasstan hiç bahsedilmemiş olabilir. Bu tür ciddi kararlarda ikinci bir görüş almaktan çekinmeyin.
Sık Sorulan Sorular
Stent nedir?
Stent nedir? Stent, tıkalı ya da daralmış kan damarlarını açık tutmaya yarayan telden örme küçük bir borudur. Bir tür iskeledir.
Stent Nedir? Stent Nasıl Takılır? adlı makalemizi buraya tıklayarak okuyabilirsiniz Stent nedir?
Bypass ameliyatı nedir?
Bypass ameliyatı nedir? Daralmış veya tıkanmış kalp damarlarını tedavi etmenin bir yolu, tıkalı yerin sonrasına kan akımını yandan yedek damar bağlayarak sağlamaktır. Bu ameliyata bypass (Baypas) ameliyatı denir. Bypass, İngilizce’de “yandan geçen” anlamındadır. Bypass ameliyatı için kullanılan kan damarları bacağınızdaki bir toplardamar veya göğsünüzdeki bir atardamar olabilir. Bazen bileğinizden alınan bir atardamar da kullanılabilir. Ameliyatta bu damarın (=greft) bir ucu damarınızın tıkalı kısmının üst kısmına, diğer ucu da alt tarafına bağlanır. Bypass ameliyatı nedir?
Bypass ameliyatı hakkında daha fazla bilgi almak için bypass ameliyatı kategorisini ziyaret edebilirsiniz.
Stent hangi metallerden yapılır?
En çok krom, kobalt, çelik ve platin gibi metallerden yapılır. Stent hangi metallerden yapılır?
Stent öncesi hangi tetkikler yapılır?
İşlemde kullanılan boyayı (kontrast madde) vücuttan böbrekler atacağı için böbreklerinizin iyi çalışıp çalışmadığını anlamak önemlidir. Bu nedenle önce kan tahlili yapılır. Kanama riski ve enfeksiyon varlığı da kan tahliliyle değerlendirilir.
Stent işlemi riskli mi? Bypass ameliyatı riskli mi?
Her işlem gibi stent işleminin de bypass ameliyatının da riskleri vardır. Ciddi komplikasyonların her biri stentte her 1000 kişiden 2’sinde gerçekleşir. Bu sayı ameliyata göre daha düşüktür. Risk aslında kişiden kişiye değişir. Örneğin, kalp krizi sırasında acil yapılan stent işlemi ya da bypass ameliyatı daha risklidir. İlave başka ciddi bir hastalığı olan hastalara yapılan işlemler en tecrübeli hekimler tarafından yapılsa bile daha risklidir. Kompleks vakalara (sol ana damar, çatallı damar, aşırı kireçli damar ve kronik tıkalı damar) yapılan işlemler daha risklidir. Her iki yöntemde de görülebilen ortak komplikasyonlar şunlardır:
- Kasık ya da el bileği damarı hasarı: Stent işleminde giriş yerinde hafif morarma olması normaldir. Kasık ya da el bileği damarında ciddi kanama veya tıkanıklık gelişebilir. Dolayısıyla, kan takviyesi ya da acil damar ameliyatı nadiren gerekebilir. Ameliyatta da ilaç, kan ve sıvı verilebilmesi için açılan boyun yolu ve diğer damar giriş yerlerinde benzer sorunlar oluşabilir.
- Kalpte ritim bozukluğu: Kendiliğinden geçen kısa süreli ritim bozuklukları sık görülür ama önemi yoktur. Nadiren ilaç ya da elektrik şoku verilmesini gerektiren acil durumlar gelişebilir.
- Böbrek yetersizliği: Stent işlemi sırasında görüntü elde etmemizi sağlayan kontrast madde adı verilen boya ortalamada her 100 hastanın 5’inde böbrekleri bozabilir. Risk halihazırda böbrek sorunu olanlarda daha da fazladır. Örneğin, ileri evre böbrek yetersizliğinde risk 5 kat fazladır. Genellikle damardan sıvı takviyesiyle tamamen düzelir. Çok nadiren geçici diyaliz gerekebilir. Böbrek yetersizliği, kalbin durdurulup kalp-akciğer pompasına geçilmesi nedeniyle böbreğin az kan almasına bağlı olarak ameliyatta da görülebilir.
- Alerji: Kullanılan kontrast boyaya bağlı nadiren alerji gelişebilir. Ciltte kaşıntılı kızarıklıklar oluşabilir, bunlar geçicidir. Çok nadiren alerjik reaksiyonlar solunumu engelleyecek kadar ciddi olur. Ameliyatta genel anestezi için verilen ilaçlar da alerjik sorunlara yol açabilir.
- Kalp krizi: Stent işleminde, hastanın damarları çok narinse kateterler bu damarlara zarar verebilir. Bu riski önceden anlamak genellikle mümkün değildir. Bu nadiren kalp krizine neden olabilir ve hastanın acilen kalp ameliyatına alınması gerekebilir. Ameliyat uzun sürerse de ameliyat sonrası kalbin bir bölümü canlılığını yitirebilir ve kalıcı hasar oluşabilir. Bypassta takılan yedek damarlar nadiren kısa sürede tıkanıp kalp krizine neden olabilir.
- Felç: Nadiren, kalbe ulaşmamızı sağlayan damarların narin bölgelerinden kateterin dokunmasıyla kopan küçük yağlar veya pıhtılar beyin damarlarına kaçabilir; geçici ya da kalıcı felç gelişebilir. Ameliyatta da kalp-akciğer pompasının bağlandığı damarda (aortta) bulunan yağlar veya sistemde oluşan pıhtılar nedeniyle aynı sorunlar gelişebilir.
- Kalp damarı çatlaması, yırtılması veya patlaması: Stent işleminde nadiren bu sorunlar gelişir. Çoğu durumda işlem esnasında yapılan acil müdahalelerle sorun çözülür. Çok nadiren acil ameliyat gerekebilir. Bypassta da damarlara dikiş atılan yerlerden kan kaçağı olabilir.
- Ölüm: Yapılan acil müdahaleler işe yaramayıp çok nadiren hasta hayatını kaybedebilir.
- Diğer: Ameliyatta yukarıdaki risklere ek olarak; göğüste kesi yapılan yerde cilt enfeksiyonları, göğüs içi bölgede derin enfeksiyonlar, zatürre, yer yer akciğer dokusunda sönmeler (atelektazi), genellikle birkaç ay içinde düzelen hafıza kaybı veya net düşünme zorluğu, bacaktan akciğere pıhtı atması ve kalp zarının ameliyattaki kesiye bağlı olarak zamanla sertleşip kalbi sıkıştırması (konstriktif perikardit) gelişebilir. Nadiren kalp zarı zamanla iltihaplanıp göğüste ağrılara neden olabilir (Dressler sendromu).
Bu riskler beni kaygılandırdı, ne yapmalıyım?
Kaygılanmakta haklı olabilirsiniz, ama unutmayın: Bu komplikasyonlar çok nadir gelişir. Önemli olan stentin ya da bypassın gerçekten gerekli olup olmadığıdır. Eğer güncel bilimsel verilere ve kılavuzlara uygun bir şekilde karar verilmişse düşük olasılıklara takılıp bu işlemlerden kaçmak aslında kendinizi kalp krizi ve ölüm gibi risklere çok daha fazla maruz bırakmanız anlamına gelir.
Stent işlemi ne kadar sürer?
Stent işlemi ne kadar sürer? Genellikle 40-60 dk sürer. Ancak, damarın anatomik özelliklerine ve kaç damara stent takılacağına göre bu süre değişebilir. Kompleks vakalarda 3 saati geçebilir.
Bypass ameliyatı kaç saat sürer?
Bypass ameliyatı kaç saat sürer? Genellikle 3 ile 6 saat sürer. Genel anestezi gerektiren karmaşık ve zor bir işlemdir. Gerekli olan süre; bypass ameliyatının türüne, kaç tane bypass damarına ihtiyacınız olduğuna ve diğer bazı parametrelere göre değişkenlik gösterir.
Stent işlemi esnasında uyutulacak mıyım?
Sadece damar giriş yeri ağrı hissetmemeniz için uyuşturulacak. İşlem boyunca uyanık olacaksınız. Ama, gerginliğinizi almak için rahatlatıcı ilaçlar verilebilir. Bunlar sizi hafif uykulu bir hale getirebilir.
Stent işlemi sırasında ağrı duyacak mıyım?
Stent takma esnasında balon şişirilerek kan akımı birkaç saniyeliğine kesildiği için kısa süreli bir göğüs ağrısı oluşabilir. Balonu indirdiğimizde kan akımı tekrar sağlanır ve bu ağrı hemen geçer.
Stent işlemi sonrası hastanede kaç gün yatacağım?
Stent uygulaması yapıldıktan sonra sıklıkla bir gece hastanede kalmanız gerekir. Bazen aynı gün bile taburculuk yapılabilir. Bazen de birkaç günlük yatış gerekebilir. Ameliyat sonrası ise hastane yatışı genellikle bir haftadır.
Stent yerinden oynar mı?
Hayır.
İşlem sonrası stenti vücudumda hisseder miyim?
Hayır.
Stent vücudumda ömür boyu kalacak mı?
Evet. Stenti geri çıkarmak söz konusu değildir. Ama bunun size hiçbir zararı yoktur.
Kan sulandırıcı kullanacak mıyım?
Evet. Stent işlemi sonrası genellikle ilk birkaç ay iki tane kan sulandırıcı ilacı beraber kullanacaksınız. Bunlardan biri düşük doz Aspirin, diğeri ise etken maddesi klopidogrel, prasugrel ya da tikagrelor olan bir ilaç olacak. “İlk birkaç ay” ifadesi bazı hastalar için “ilk birkaç hafta”, bazı hastalar için de “ilk birkaç yıl” şeklinde değişiklik gösterebilir. Bu, hastanın kanama ve kalp krizi riski arasındaki dengeye göre kardiyoloji doktoru tarafından belirlenir. Sonra ömür boyu sadece tek bir kan sulandırıcı kullanacaksınız (genellikle düşük doz aspirin). Ameliyattan sonra da doktor tercihine bağlı olarak tek başına Aspirin veya iki tane kan sulandırıcıilacı kombine kullanacaksınız.
İlaç kullanmayı sevmiyorum, kullanmasam ne olur?
Stent yabancı bir madde olduğundan kan hücreleri (trombositler) stenti tanıyıp pıhtıyla kapatmaya çalışır. Birkaç ay sonra stentin üzeri yeteri kadar dokuyla kaplanınca stentin kanla teması kesilir. Bu olana kadar pıhtı oluşmasını engelleyen bu ilaçların kombine kullanılması zorunludur. Stent damar duvarına gömüldükten sonra risk azalır, bu nedenle artık tek bir kan sulandırıcı ilaç yeterli olur. İlaç kullanmamak; stentin veya bypassta takılan yedek damarların pıhtı nedeniyle tıkanmasına, bu da kalp krizine ve ani ölüme sebep olabilir.
Stent ya da ameliyat yerine ilaçla tedavi olsam olmaz mı?
Her zaman olmasa da çoğu durumda stent işlemi (stentleme) yerine aslında sadece ilaç tedavisi tercih edilebilir. Günümüzde kalbin oksijeni tasarruflu kullanmasını sağlayan ya da kalp damarlarını genişletip daha fazla kan akımı ve oksijen ulaştırılmasını sağlayan ilaçlar sayesinde hiç stent takmadan benzer faydalar elde edilebilir. Stentin en büyük faydası ilaçlara göre hastanın şikayetlerini daha hızlı -çoğunlukla ertesi günden itibaren- gidermesi ve ömür boyu kullanılacak ilaç sayısını azaltmasıdır. Stent bazı özel durumlarda (LMCA denilen büyük damar işlemleri) hastanın ömrünü de uzatır. Kalp krizi gibi acil durumlarda ise hayat kurtarır. Ameliyat ise çoğunlukla zaten bu özel durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir.
Stent ile balon arasındaki fark nedir?
Stent ile balon arasındaki fark nedir? Hem balon hem de stent damar açmada kullanılan malzemelerdir. Balondan sonra damarın tekrar kapanma olasılığı yüksektir. Bunun olmaması için hemen hemen her zaman damar içine destek için -iskele mantığıyla- stent yerleştirilir. Balon, çoğu durumda stenti yerleştirmeden önce damardaki daralmış bölgeyi stentin geçebileceği kadar genişletebilmek ve damarın açılabilme kapasitesini önceden anlayabilmek için yapılır.
Stent ile anjiyo arasındaki fark nedir?
Stent ile anjiyo arasındaki fark nedir? Anjiyo ile hastada herhangi bir iyileşme sağlanmaz. Çünkü, damara bir müdahalede bulunulmaz; damarın sadece görüntülemesi yapılır. Stent, eğer anjiyo ile damarda bir darlık saptanır ise aynı ya da başka bir seansta damarı açma işleminin adıdır. Yani, anjiyo bir tanı yöntemiyken, stent ise bir tedavi yöntemidir.
Stent işleminin başarılı olma olasılığı nedir?
Genel olarak başarı %95’ten fazladır. Şu durumlarda işlemin başarılı olma olasılığı azalır: Hastanın çok yaşlı olması, tıkanıklığın çok uzun süredir var olması (Kronik tam tıkanıklık, CTO), kireçli ya da kıvrımlı damar yapısı, kronik böbrek yetersizliği ve yetersiz girişimsel teknik… Özetle, her hasta için başarı oranı aslında farklıdır.
Stent işlemi başarısız olursa durumum daha kötü olur mu?
Başarısız olma durumunda damar yapınızdaki durum genellikle aynen devam eder. Dolayısıyla, şikayetleriniz ilk haline göre -istisnalar dışında-daha kötü olmaz.
Tek seferde tek stent mi takılır?
Birden fazla damarda ya da aynı damarın birden fazla yerinde sorun varsa aynı seansta birden fazla stent de takılabilir. Ama işlem uzun sürmüşse doktor kullanılan kontrast boya madde miktarı fazla olup hastanın böbreği bozulmasın ve hem kendi hem de hasta fazla radyasyon alınmasın diye işlemleri birkaç seans olarak ayrı ayrı zamanlarda yapmak üzere planlayabilir.
Avrupa stent nedir?
Avrupa stent nedir? Günlük hayatta hastalar arasında Avrupa stent ifadesi sık kullanılsa da aslında bu yanlış bir ifadedir. Kastedilen “ilaç kaplı stent”tir. İlaç kaplı stentler sadece Avrupa’da üretilmezler; başta ABD olmak üzere pek çok ülkede üretilirler. Türkiye’de de bu stentler üretilmektedir.
Eriyen stent daha mı iyi?
Hayır. Bir stentin zamanla eriyip kaybolması mantıklı gelse de son yapılan bilimsel araştırmalarda eriyen stentlerin metal olanlara göre hastaya ilave fayda sağlamadığı gösterildi. Hatta bazı kısımlarının yeterince erimeyip damar içinde pıhtılaşmaya neden olduğu için daha riskli olduğu anlaşıldı. Bu nedenle, eriyen stentler şimdilik tüm dünyada piyasadan kaldırıldılar. İyileştirmeler sonrası daha iyileri üretilene kadar bu stentlerin kullanımı artık şu anda söz konusu değil.
Stent işleminin el bileğinden mi yapılması daha iyi, yoksa kasıktan mı?
- Çoğu hastada hem koldan (el bileği yolu) hem de bacaktan (kasık yolu) stent takılabilir. Ama, mümkün olduğunca el bileği tercih edilmelidir. Çünkü, el bileği hasta için daha konforludur. Sırt üstü uzun süre yatma zorunluluğu yoktur. En sık görülen komplikasyon olan kanama da el bileğinde kasığa göre daha az olur.
- Her işlem teknik olarak el bileğinden yapmaya uygun değildir. Hem el bileği anatomisinin uygun olması (örneğin çok ince çapta ya da kıvrımlı olmaması) hem de doktorun el bileği yolunda tecrübeli olması gerekir.
- Bazı hastalarda klinik ve anatomik nedenlerle mecburen kasık yolu ya da mecburen el bileği yolunu kullanmak gerekebilir.
- Kompleks işlemlerde sıklıkla kasık yolu tercih edilir. Bunun iki nedeni var: İlki, damar içi ultrason veya matkap benzeri cihaz gibi malzemelerin kullanılabilmesi için kalın kateterler gerektiğinden ince çaplı bir damar olan el bileği damarına bu kateterler sığmayabilir. İkincisi, el bileği yolu kalbe gönderdiğimiz uzun kateterin kasık yolundaki kadar sağlam durmasını sağlayamaz. Kompleks vakalarda bu son derece önemlidir.
- İster kasık ister el bileği yolu olsun kalbe uygulanan işlem değişmez.
Stent işleminde “kompleks vaka” ne anlama gelir?
Kompleks vaka ya da işlem derken, yapılması normale göre çok daha zor olan işlemler kastedilir. Örneğin; Sol ana damar, çatallı damar, çok kireçli-sert damar ve kronik tıkalı damar…Bu vakalar eskiden sadece bypass ameliyatı ile tedavi edilebilirdi. Artık, teknolojik ilerleme ve artan tecrübe nedeniyle kompleks stentleme işlemleriyle de tedavi sağlananabilmektedir. Bunlar; farklı teknikler, farklı malzemeler ve önemli derecede tecrübe gerektiren işlemlerdir.
Kompleks stentleme işlemini kim yapar?
Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de bu tarz işlemlerin eğitimini almış, mesleki ilgi alanı olarak bunlara yoğunlaşmış girişimsel kardiyologlar yapar.
Kompleks işlemin başarılı olma olasılığı nedir?
Kompleks olmayan vakalara göre kompleks vakaların başarılı olma olasılığı daha düşüktür. Ortalama %70-90’dır. Ancak, vakanın zorluk derecesine ve doktorun tecrübesine göre başarı oranı belirgin şekilde değişir.
Kompleks işlem başarısız olursa durumum daha kötü olur mu?
Başarısız olma durumunda damar yapınızdaki durum genellikle aynen devam eder. Dolayısıyla, şikayetleriniz ilk haline göre daha kötü olmaz; aynen devam eder.
Kompleks işlem başarısız olursa bir kez daha denenebilir mi?
Genellikle evet. İlk işlemde mevcut olmayan özel malzemelerin temini sonrası aynı doktor işlemi tekrar yapmayı deneyebilir ve bu kez başarı sağlanabilir. Bazen daha tecrübeli, daha farklı teknikler uygulayabilen ve özel malzeme desteği daha iyi olan başka bir doktor işlemi tekrar yapmayı deneyebilir ve başarılı olabilir. Bazen de vaka çok zor olup aslında başarısızlık söz konusu değildir; sadece, uzun sürdüğü için hastada radyasyon hasarı ve fazla kontrast boyaya bağlı böbrek hasarı olmasın diye doktor işlemi, geri kalan yarısını başka seansta yapmak üzere iki kısma bölebilir. Stent mi, Bypass mı?
Kompleks işlemin riskleri neler?
Olası komplikasyonların türü kompleks olmayan vakalardakilerle aynı olsa da kompleks vakalarda komplikasyon çıkma olasılığı daha fazladır. Bu, kompleks vakalarda muhtemelen komplikasyon çıkacağı şeklinde yorumlanmamalıdır. Ölüm, felç, kalp krizi ve damar yırtılması gibi ciddi komplikasyonlar toplamda kompleks olmayan vakalara göre üç kat daha yüksektir. Risk üç kat fazla olsa da tersten okunduğunda kompleks vakaların %97’sinde aslında komplikasyon gelişmez. Ancak, bu istatistiğin mesleki ilgi alanı kompleks işlemler olan doktorlara ait ortalamayı gösterdiğini vurgulamak gerekir. Yani, vakanın zorluk derecesine ve doktorun tecrübesine göre komplikasyon oranı belirgin şekilde değişir.
Bu kompleks işlemde bana çok stent takıldı. Sorun olur mu?
Kompleks vakalarda genellikle daha fazla stent gerekir. Ne kadar fazla ve uzun stent takılırsa tıkanma ve daralma olasılığı da o kadar fazla olur. Ama bu, stentlerin muhtemelen tıkanacağı şeklinde yorumlanmamalıdır. Stent içi daralma kompleks olmayan her 100 vakanın ortalama 5’inde gelişirken, kompleks olan her 100 vakanın 15’inde gelişir. Risk üç kat artmış olsa da tersten okunduğunda kompleks vakaların aslında %85’inde stentlerde sorun gelişmez. Unutmayın, darlık gelişse de ikinci kez yapılan stent işlemiyle bunların çoğunda sorun çözülür ve tekrar darlık gelişmez. Stentin pıhtıyla aniden tam tıkanması olasılığı ise %1’den düşüktür (Kaynaklar: 2018 ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization / 2022 Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, 12th ed.).
Bypass ameliyatında yeni takılan damarlar tekrar tıkanır mı?
Bypass ameliyatında yeni takılan damarların (=greft) tıkanma olasılığı greftin türüne göre değişir. Atardamar olan greftler (=göğüsten alınanlar) yaklaşık her 10 kişiden 9’unda 10 yıl boyunca açık kalır, tıkanmaz. Oysa, toplardamar olan greftler (=bacaktan alınanlar) her 10 kişiden sadece 5’inde 10 yıl boyunca açık kalır; 5 kişiden 1’inde bu tıkanıklık ilk yıl içinde gerçekleşir. Özetle, atardamarlarların kullanılması durumunda uzun vadede damar açıklığına yönelik en iyi sonuçlar elde edilir (Kaynaklar: 2018 ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization / 2022 Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, 12th ed.). Stent mi, Bypass mı?
Stent takılan hasta kaç yıl yaşar?
Stent takılan hasta kaç yıl yaşar? Stentlerin belli bir ömrü yoktur. Başarılı stent işlemi sonrası hastanın, ilaçlarını düzenli kullanması, risk faktörlerini azaltması ve yaşam tarzı değişikliklerini uygulaması stentin tıkanmadan ömür boyu işlevsel kalmasını sağlar. Hastanın ömrü ise burada sıralanamayacak kadar çok değişkene bağlıdır ve sıklıkla önceden kestirmek mümkün değildir. Bu süre bazı hastalarda birkaç yıl gibi kısa olabilirken (riskli ve birçok organında sorun olan vakalar gibi), bazılarında yaşam beklentisi normal insanlarla aynı olabilir. Stent takılan hasta kaç yıl yaşar?
Bypass ameliyatı olan kişi kaç yıl yaşar?
Bypass ameliyatı olan kişi kaç yıl yaşar? Ameliyattan sonra çoğu insan kendini daha iyi hisseder ve yıllar boyunca hiçbir şikayet oluşmaz. Ancak zamanla, diğer arterlerin veya bypassta kullanılan greftin tıkanması söz konusu olabilir ve ikince kez bypass ameliyatı veya stent gerekebilir. Hastanın kaç yıl yaşayacağını ise kestirmek zordur. Bu süre bazı hastalarda birkaç yıl gibi kısa olabilirken (riskli ve birçok organında sorun olan vakalar gibi), bazılarında yaşam beklentisi normal insanlarla aynı olabilir. Bypass ameliyatı olan kişi kaç yıl yaşar? Stent mi, Bypass mı?
Stent mi, Bypass mı? stent takılan hasta kaç yıl yaşar?