Kalp damarı darlığının tedavisinde stent mi daha iyi, bypass mı? Bu sık sorulan bir soru ve cevabı her hasta için farklı. Çünkü, herkes farklı. Doktorlar bu kararı vermeden önce pek çok faktörü göz önünde bulundururlar ve sizin için en iyisinin hangisi olduğuna öyle karar verirler. Bu yazıda bu kararın verilmesindeki genel prensipleri özetlemeye çalışacağız. Stent mi, Byps mı?

Kalp hastalıklarının nasıl tedavi edildiğine dair internet sitelerinde okuduğunuz ya da arkadaşlarınızdan duyduğunuz bazı bilgiler maalesef güncel ve doğru olmayabilir. Bunlar hatta size zarar bile verebilir. Sizin için en doğrusunu tıbbi durumunuzu anlayan ve güncel verileri takip eden bir doktor verebilir.

Kardiyologlar ve kalp cerrahları kalp hastalıklarının tedavisini yapan iki farklı doktor grubudur. Kalp cerrahları sorunları kalp ameliyatlarıyla çözerken (örneğin, bypass ya da baypas); girişimsel kardiyologlar aynı sorunları ameliyatsız yöntemlerle çözerler (örneğin, stent). Stent mi, Bypass mı?

Stent mi, Bypass mı? Hem stent işlemi hem de bypass ameliyatı; daralmış ya da tıkanmış kalp damarlarını açmada kullanılan etkili yöntemlerdir. Bu noktada hastalar doktora genellikle şu soruyu sorarlar: “Neden stent (ya da bypass) öneriyorsunuz?”. Cevabın altında yatan gerçekler şunlar:

Bazı hastalarda stent tek seçenektir, bypass uygun değildir veya gereksizdir. Bazı hastalarda ise tam tersi geçerlidir; yani bypass tek seçenektir, stent uygun değildir veya gereksizdir. Bu hastalar için tartışılan bir konu yok; zaten kardiyologlar da kalp cerrahları da verdikleri kararlarda hemfikirlerdir. Ama size bir doktor stent işlemini, diğer bir doktor ise bypass ameliyatını önermişse ne yapacaksınız? Burada kafanız doğal olarak karışır. Aslında çoğu hastada her ikisi de tercih edilebilir; yani ikisi de yanlış değildir. Bu, “Söz konusu insan sağlığı olunca, doğru olan yaklaşım bellidir” şeklindeki sezgilerinize ters gelebilir. Ama, güncel bilimsel veriler her iki tedavininin de doğru olduğunu gösteriyor. Yine de bazen iki tedavi yönteminden biri diğerinden daha doğru bir seçenek olabilir.

Doktorunuz neden stent ya da bypassı tercih ettiğini açıklarken muhtemelen şunlardan bahsedecektir: Kalbinizdeki sorunların ciddiyetinden, diğer organlarınızdaki ilave sorunlardan ve genel sağlık durumunuzdan. Stent mi, Bypass mı?

• Kalbinizdeki sorunların ciddiyeti: Damarlarınızdaki sorunlar sayıca çok fazlaysa veya kompleks yapıda ise tercih bypass lehinedir. Örneğin, üç damarda birden çok ciddi ve uzun darlıklar varsa genellikle bypass tercih edilir. Darlıklar kısa ise ve çok sayıda değilse stent daha iyi bir seçenektir. Sol ana damar, çatallı damar ve kronik tıkalı damar gibi kompleks damarlarda ise tercih genellikle bypass lehinedir. Ancak, kompleks vakalarda gelişen teknolojinin de yardımıyla tecrübeli bir kardiyolog bu damarları stentle de açabilir. Stent mi, Bypass mı?
• Diğer organlarınızdaki ilave sorunlar: Akciğer, karaciğer, böbrek veya beyin gibi hayati organlarınızda da sorunlar varsa bu, bypassın stentten daha riskli olacağı anlamına gelir. Örneğin, ilk incelemelerde (örneğin, anjiyo görüntüleri) damarların durumu bypassın daha iyi bir seçenek olacağını düşündürse de sonradan KOAH gibi ciddi bir akciğer sorunu tespit edilirse solunum cihazından kurtulamama olasılığı nedeniyle, bypasstan ziyade artık stent daha doğru bir tercih haline gelir. Ya da tersine, aslında anjiyo görüntülerine göre stentle çözülebilecek bir damar sorununuz olsa da ilaveten kalp kapaklarınızda da sorun saptanırsa zaten kalp kapağı ameliyatı olmak zorunda olduğunuzdan bu kez bypass tercih edilebilir; böylece, hem damar hem de kapak sorunlarınız tek seferde çözülmüş olur.
• Genel sağlık durumunuz: Bazı hastalar günlük hayatta tuvalete bile yardım almadan gidemezler, yani çok düşkün yapıdadırlar. Bu hastalar bypass ameliyatını kaldıramayabilirler ve bypasstan ziyade stentin tercih edilmesi gerekebilir.