Kalbimizde dört tane kapak bulunur. Bunlardan biri de mitral kapaktır. Bu kapak kalbin sol tarafındaki iki odayı (sol kulakçık ile sol karıncığı) birbirine bağlayan ve tek yöne kan geçişine izin veren bir çeşit kapıdır. İki parçadan oluşur: Ön ve arka yaprakçık. Kapağın düzgün kapanmayıp kaçağa neden olmasının açık kalan bir kapıdan farkı yoktur. Açıklık ne kadar fazla kalırsa kaçak da o kadar fazla olur. Kanın en az yarısı geldiği yere geri kaçıyorsa artık sorun ileri (ciddi) aşamaya gelmiş demektir. Mitral kapakta ciddi derecede kaçak olduğunda kan ve dolayısıyla içerdiği oksijen vücuda istenilen miktarda gönderilemez. Kalp bu nedenle daha fazla çalışmak zorunda kalır. Bu; hastada yorgunluk, nefes darlığı, çabuk yorulma, çarpıntı, bacaklarda şişlik ve en sonunda kalp yetersizliğine neden olur. Hayat kalitesini bozar ve günlük aktivitelerin bile yapılmasını zorlaştırır.
MitraClip, zımba teli büyüklüğünde bir tür mandaldır (Eng. Clip=Mandal). Bu işlem (mandallama) kalbin mitral kapağındaki ileri derecedeki kaçağı düzeltmek için kullanılır. Mitral kapağa mandal takmak bir çeşit tamir yöntemidir. Kapakta kaçağın olduğu lokal bölgede ön ve arka yaprakçıklara tutturulan mandal, kaçağı engeller ya da önemli ölçüde azaltır. Mitral kapak kaçağı nedir? MitraClip nedir?
Mitral kapak kaçağının “eser, minimal, fizyolojik, hafif, orta veya ileri” olması ne demek?
Nasıl ki sağlam ve düzgün çalışan bir oda kapısının en altından az da olsa bir hava geçişi olur, mitral kapakta hiçbir sorun olmasa da çok az bir kaçak olabilir. Bu tamamen normaldir. O nedenle, bunlara “fizyolojik” kaçak adı verilir. Eş anlamlıları, “eser” ya da “minimal” kaçaktır. Normal olmayan (patolojik) kaçaklar ise üçe ayrılır: Hafif, orta ve ileri. Bunlar herhangi bir şikayet yol açmazlar ve tedavi (MitraClip, ameliyat veya ilaç tedavisi) gerektirmezler. Hafif ve orta düzeydeki kaçaklar “mutlaka ileri düzeye ilerler” diye bir şart yoktur. Ama, ilerleme potansiyeli taşırlar. EKO ile belli aralıklarla takip edilmeleri yeterlidir.
MitraClip kime uygulanır?
Hastanın şikayetlerini daha az hissetmesi için bazı ilaçlar kullanılır, ama ilaçlar kapaktaki sorunu ortadan kaldıramazlar. Günümüzde ciddi mitral kapak kaçağının ana tedavisi ameliyattır (açık kalp cerrahisi). Ameliyatta amaç, kapağı ya tamir etmek ya da tamir edilmesi mümkün değilse yeni bir yapay kapakla değiştirmektir. Ameliyatın yapılabilmesi için kalp durdurulmak zorundadır. Bu süreçte kalbin görevini kalp-akciğer pompası denilen cihazlar alır. Cerrah kalbe iki şekilde ulaşabilir: Biri, göğüs kafesinin tam ortadan büyük bir kesiyle açılmasıdır (klasik yöntem). Diğeri, göğsün yan tarafından küçük bir kesiyle açılmasıdır (minimal-invazif yöntem). Ancak, her hasta bu ameliyata uygun olmaz. Hasta çok düşkün, yaşlı veya diğer organlarında da ciddi sorunlar olan biriyse ameliyat çok riskli olabilir. İşte bu noktada çözüm mandal takma MitraClip ile sağlanabilir. Hastanın bu işleme uygun olup olmadığı; kapak tamiri konusunda tecrübeli bir kalp cerrahının, ameliyatsız (kateterle) yöntemler konusunda tecrübeli bir girişimsel kardiyoloğun ve bu tarz hastaların yönteminde tecrübeli bir anestezi hekiminin ortak kararıyla belirlenir. Kimin ameliyata, kimin MitraClip’e uygun olduğu pek çok faktöre bağlıdır: Hastanın genel sağlık durumu, ilave başka hastalıkları, kapak yapısı, kaçağın kapağın hangi noktasında olduğu vb… Klinik uygunluk kararı alınınca bu kez kapağın mandal takmaya elverişli olup olmadığını anlamak için, yani anatomik uygunluk için endoskopik EKO (TEE; transözefageal ekokardiyografi) yapılır. MitraClip için hastanın uygun bulunmaması, işlem yapılsa bile hastanın bundan fayda görmeyeceği anlamına gelir. Bu durumda bazen riskli de olsa ameliyat tercih edilebilir, bazen de sadece ilaçla takip (bazı durumda “idare etmek”, yani palyatif tedavi) en uygun tedavidir. MitraClip nedir?
Hasta Yakınlarına Öneri
Ameliyat veya MitraClip gibi ciddi kararlarda her zaman ikinci bir görüş alın.
Ameliyat için çok riskli olmayan bir hasta için MitraClip yine de tercih edilebilir mi?
Hayır. MitraClip günümüzde sadece ameliyat olamayacak kadar riskli olanlara, yani ameliyat esnasında muhtemelen ciddi sorunlar (felç ve ölüm dahil) yaşayacağı tahmin edilen hastalara yapılır. Hasta ameliyat için yüksek riskli değilse ameliyat, MitraClip’ten daha iyi sonuç verir; yani hastanın şikayetleri daha çok düzelir, uzun vadede kapağın tekrar kaçırma olasılığı daha az olur ve en önemlisi hasta daha uzun süre yaşar. Ameliyatta, genellikle kapağın tamir edilmesi (yani, hastanın kendi kapağının korunması) kapağın yapay kapakla değiştirilmesinden daha iyidir. Ameliyat için yüksek riskli hastalarda ise anatomik olarak uygunsa kapağa mandal takmak sadece ilaçla “idare etmekten” daha iyidir. Ama, bazen hasta MitraClip’e bile uygun olmaz ve ilaçla takip zorunlu olur. Bu son grup için -bulunursa- kalp nakli bazen maalesef tek ümittir.
Bu, deneysel bir tedavi yöntemi mi?
Hayır. Şu ana kadar (Yıl: 2023) dünya genelinde 150.000’den fazla hastaya uygulanmış bir tedavi yöntemidir.
MitraClip öncesi hangi temel tetkikler yapılır?
Kan tahlili: Kansızlık, böbrek yetersizliği, karaciğer yetersizliği ve enfeksiyon gibi diğer hastalıkların kontrolü için.
EKG: Kalpte ritim bozukluğunun olup olmadığının anlaşılması için.
Standart ve endoskopik EKO (TEE): Mitral kapağın MitraClip’e uygun anatomide olup olmadığının ve kalbin pompa gücünün belirlenmesi için.
MitraClip işleminin riskleri neler?
Her girişimsel işlemin olduğu gibi MitraClip’in de riskleri vardır. Ciddi sorunlar (felç, kalp krizi, ve ölüm) her 100 kişiden 5’inde gelişir.
Bu riskler bizi endişelendirdi, ne yapmalıyız?
Endişelenmekte haklı olabilirsiniz, ama unutmayın: Bu komplikasyonlar nadiren gelişir. Önemli olan MitraClip işleminin gerçekten gerekli olup olmadığıdır. Eğer güncel bilimsel verilere ve kılavuzlara uygun bir şekilde karar verilmişse işlemin faydası riskinden fazla demektir. Bu durumda, işlemin yapılmaması risklere daha fazla maruz kalınacağı anlamına gelir.
MitraClip işlemini kim yapar?
MitraClip işlemini kim yapar? Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de bunun pratik eğitimini ve sertifikasını almış sınırlı sayıdaki girişimsel kardiyologlar tarafından uygulanır.
MitraClip işlemi ne kadar sürer?
Ortalama 1,5 saat. Her hastanın özellikleri farklıdır ve bu nedenle bu süre daha kısa ya da uzun olabilir.
MitraClip sonrası hastanede yatış süresi ne kadar?
İşlem sonrası genellikle ertesi gün hasta taburcu edilir. Her hastanın özellikleri farklıdır ve bu nedenle bu süre daha kısa ya da uzun olabilir.
MitraClip işlemi kalp ameliyatlarında olduğu gibi kalp durdurularak mı yapılır?
Hayır. İşlem kalp çalışırken yapılır. Yani, hastanın kalp-akciğer pompasına bağlanmasına gerek yoktur.
Cihaz vücutta hissedilir mi?
Hayır, hissedilmez. Dışarıdan duyulan ses de çıkarmaz.
Cihaz yerinden oynar mı?
Hayır. Yerinden sonradan oynamış olduğu anlaşılan vakalar literatürde bildirilmiş olsa da bu çok nadir bir durumdur.
MitraClip işlem nerede ve nasıl yapılır?
MitraClip işlemi genellikle ameliyathanede değil, kateterizasyon laboratuvarında (anjiyo salonu) yapılır. Kasıktaki damar içinden kalbe gönderilen kateter (ince ve esnek boru) içerisinden mandal kalbe gönderilir. Bu aşamada TEE kullanılır. TEE, yemek borusu içinden gönderilen endoskopik EKO, yani kalp ultrasonudur. Yemek borusunun kalbe daha yakın konumu sayesinde daha net görüntü almayı sağlar. Bu görüntülere bakarak doktorlar mandalı doğru yere yerleştirdiğinden emin olur. Bazen tek mandal yetmez; ikinci hatta üçüncü mandalın takılması gerekebilir.
Mitraclip işlem sırasında ağrı duyulur mu?
Hayır. İşlem ya sedasyon altında ya da genel anestezi altında yapılır. Fark şudur: Genel anestezide hastanın solunum yoluna tüp takılır ve hastaya havayı solunum cihazı verir; sedasyonda ise solunum tüpü takılmaz, solunum cihazına bağlanılmaz, hasta sadece uyutulur, solunumunu kendi yapar. Her iki teknikte de hastanın işlem boyunca ağrı hissetmesini engelleyen ilaçlar verilir.
Hasta işlem nasıl hazırlanmalıdır?
Doktora günlük kullanılan ilaçlar bildirilmelidir. Özellikle diyabet ilaçları ve kan sulandırıcı ilaçların bilgisi önemlidir. İşlemden önce en az altı saat hiçbir şey yememek gerekir. Son iki saate kadar su içilebilir.
TriClip nedir?
Kalbin mitral kapağına (soldaki kapak) takılan mandalın adı MitraClip iken, triküspit kapağına (sağdaki kapak) takılan mandalın adı TriClip’tir. TriClip nispeten daha yeni bir sistemdir. MitraClip kadar verisi henüz bulunmamaktadır, ancak triküspit kapağında ciddi derecede kaçak olan, ilaçlara yanıt vermeyen ve ameliyat da olamayan hastalar için tercih edilebilir. Daha yaygın kullanımı için bilimsel çalışmaların olumlu sonuçları beklenmektedir.
MitraClip’in fiyatı nedir? SGK ya da ÖSS karşılıyor mu?
Şu anda tüm ameliyatsız kalp işlemleri içinde en pahalı işlem MitraClip’tir. Yüksek fiyatı nedeniyle SGK da çok az bir kısmını karşılamaktadır (2023 yılı itibari ile); çoğu kısmını hasta ödemek zorundadır. Fiyatın yüksek olma nedeni bizzat mandalın pahalı olmasıdır; hastaneden hastaneye değişmekle birlikte toplam fiyatın genellikle %60 ila 90’ını mandal fiyatı oluşturur.
Mandal takmak yerine ameliyatsız yöntemle mitral kapak değiştirilemez mi?
Şu anda ameliyatsız yöntemle mitral kapak değişimine yönelik bilimsel çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmalardan bazıları “ameliyatsız kapak değiştirmek mi daha iyi, MitraClip yapmak mı?” sorusuna yanıt aramaktadır. Tahminimiz 10 yıl içinde artık mitral kapağın da ameliyatsız yöntemle TAVİ’de olduğu gibi kasık damarından küçük bir kesi içinden kalbe gönderilen kateterler yardımıyla değiştirilebileceği (daha doğrusu “takılabileceği”) yönündedir. Bu konudaki ilk bilimsel veriler ümit vericidir.
MitraClip sonrası hasta kesin düzelir mi?
MitraClip için gerçekten klinik ve anatomik açıdan uygun olan bir hastaya mandal takılmışsa çoğu hasta şikayetlerinin azaldığını, yani daha az yorulduğunu ve daha iyi nefes aldığını dolayısıyla hayat kalitesinin arttığını söyler. Ama, maalesef -az da olsa- bazı hastalarda her şeye rağmen istenilen seviyede düzelme sağlanamaz; bazılarında kısmen düzelme sağlanır bazılarında ise hiç yanıt alınamaz. Bunu önceden kestirmek ise genellikle mümkün olmaz.
Mandallama sonrası yapılan EKO’da kaçağın hala devam ettiği yazıyor, bu normal mi?
Mandal ile kaçak miktarı bazı hastalarda tamamen yok olsa da amaç bu değildir. Zaten, bu amaca ulaşmak da zordur. Amaç, kaçak miktarını “azaltmak”tır. Ciddi seviyedeki bir kaçağın hafif seviyeye düşürülmesi istenilen bir hedeftir. Ama, orta seviyeye kadar bile azaltılsa çoğu hasta bundan fayda görür.
Mandallama sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
Tam iyileşme 1-2 hafta sürebilir. Bu süreçte şunlara dikkat edilmelidir: İşlem sonrası kan pıhtılarını önlemek için kan sulandırıcı ilaç verecektir; bunlar düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. Normal aktivitelere yavaş yavaş geçiş yapılmalı, kısa vadede ağır kaldırılmamalıdır. Araç sürme, cinsel ilişki ve işe dönme zamanlamaları hastadan hastaya değişir. Ama, en azından bir hafta sakınılmalıdır. Kasık bölgesinde şişlik, kızarıklık, akıntı veya kanama olursa; ağrı, ateş veya nefes darlığı gelişirse doktora mutlaka bildirilmelidir.
Mitral kapak, Mitral kapak nedir?, Mitraclip yöntemi, mitral kapak prolapsusu nedir, Mitral kapak yetmezliği, mitral kapak yetmezliği olanlar nelere dikkat etmeli, mitral kapak yetmezliği öldürür mü, mitral kapak yetmezliği nedir, mitral kapak ameliyatı, mitral kapak ameliyatı ölüm riski, mitral kapak darlığı, mitral kapak darlığı belirtileri, mitral kapak yetmezliği belirtileri, mitral kapak ameliyatı riskleri, mitral kapak değişimi sonrası, mitral kapak yetmezliği tedavisi, mitral kapak tedavi yöntemleri, mitral kalp kapağı yetmezliği