Kalp Yetmezliği

Yazan: Prof. Dr. Şükrü Akyüz

Kalp yetmezliği (kalp yetersizliği), kalbin vücuda yeterli kan pompalayamamasıdır. Genellikle, kalp anormal bir şekilde büyüktür. Kalbin sol kısmının yetersizliğinde pompalanamayan kan, geldiği yerde, yani akciğerde basıncın artmasına neden olur ve hava keselerine kandan sızan su birikir. Benzer sorun kalbin sağ tarafında olunca su birikmesi karın ve bacaklarda olur. Aynı zamanda, vücuda gönderilebilen kan da azaldığından dokulara ulaşan oksijen de yetersiz kalır.

Kalp yetmezliği belirtileri nelerdir?

Kalp yetersizliği başlangıçta hiçbir belirti vermeyebilir, ancak kritik bir seviyeye ulaşınca hastada artık bazı şikayetler ortaya çıkar. Bu şikayetlerden en sık görülenleri şunlardır: Çabuk yorulma, halsizlik, nefes darlığı, çarpıntı ve şişlik (ödem). Ancak, bu şikayetlerin başka pek çok hastalıkta da (örneğin; anemi, tiroid bozukluğu, KOAH vb.) ortaya çıkabileceğine dikkat etmek ve ayırıcı tanı için gerekli araştırmaları yapmak gerekir.

Kalp yetmezliğine ne sebep olur?

Kalp yetmezliğine yol açan sebeplerden en sık görülenleri şunlardır:

Kalp yetmezliği tedavisi nasıl yapılır?

  • Sağlıklı yaşam tarzına geçiş: Alkolden uzak durmak, sigarayı bırakmak, sağlıklı beslenmek (örneğin, Akdeniz usulü beslenme), su ve tuzu kısıtlamak ve olabildiğince hareketli olmak kalbin işlevlerine olumlu yönde katkı sağlar.
  • İlaçlar: İlaçların bazıları akciğerler ve bacaklardaki ödemi azaltan, idrar sökücü diye bilinen kalp ilaçlarıdır. Bazıları, kalp kasını zamanla güçlendiren özelliklere sahiptir. Bazıları ise kalbin gereğinden fazla hızlı atmasını engellemek için kullanılırlar. Hastanın şikayetlerinin giderilmesi ve yaşam süresinin pozitif yönde değişmesi için ilaçların düzenli kullanılması oldukça önemlidir.
  • Altta yatan nedenlerin tedavisi: Her bir nedenin spesifik tedavisi farklıdır. Örneğin, kalp yetersizliğine yol açan durum kalp damarlarında var olan darlık ya da tıkanıklıklar ise damarların açılması genellikle fayda sağlar. Damarlar, hastanın klinik ve anatomik özelliklerine göre bypass ameliyatı (açık kalp cerrahisi) ya da ameliyatsız yöntemler (stent) ile açılabilir. Eğer, altta yatan neden kalp kapaklarında ciddi darlık veya yetersizlik olması ise bozulan kapak ya tamir edilir ya da yapay kapakla değiştirilir. Bu, kapak ameliyatıyla ya da ameliyatsız yöntemlerle (TAVİ, MitraClip vb.) yapılabilir.
  • Kalp yetersizliğine özel pil (CRT): Bir kalp yetersizliği hastasında kalbin elektriksel ileti yollarında belirgin bir engel (örneğin, sol dal bloğu) varsa bu engele çözüm sunan CRT adı verilen özel bir pil türü kalbin pompa gücünün artmasını sağlayabilir.
  • Şoklama pili (ICD): Kalbin pompa gücü (ejeksiyon fraksiyonu: EF) %35’den az olan hastaların çoğuna ICD adı verilen şoklama pilinin takılması gerekir. ICD, aslında kalp yetersizliğini düzeltmek için takılmaz. Amaç, hastada gelişmesi muhtemel ölümcül ritim bozukluklarının, hatta kalp durmasının pil tarafından hızlıca tanınması ve hayat kurtarıcı elektrik şokunun otomatik olarak verilip kalbin yeniden çalışmasının sağlanmasıdır. Aynı hastaya hem ICD hem CRT gerektiğinde her iki özelliği de taşıyan piller mevcuttur. 
  • Kalp nakli: İleri seviyede kalp yetersizliği olan hastalarda tedavilere artık yanıt alınamaz ve tek seçenek kalp nakli olur. Organ kısıtlılığı nedeniyle kalp nakli olana kadarki bekleme süresince yapay mekanik kalp destek cihazı takılabilir.