Kalp Spazmı

Kalp spazmı nedir?

Bazı insanlarda kalp damarlarında aniden büzülme olur. Bu nedenle, damarda darlık gelişir. Bu darlık, kan akımını engeller ve darlık sonrası kalp dokusu yeterli oksijene ulaşamaz. Sonuçta, göğüste aniden ağrı meydana gelir. Bu soruna kalp spazmı adı verilir. Normalde, damarlar kan akımının artışı için ihtiyaç halinde genişleyebilme; ihtiyaç bitince de eski haline geri gelebilme özelliğine sahiplerdir. Bunu sağlayan, damar duvarlardaki kas hücreleridir. Bu hücreler uzayıp kısalarak damar çapının değişebilmesini sağlarlar. Ama, bazı insanlarda kanda bulunan, bu hücrelere bağlanan ve uyarıcı özelliği olan kimyasal maddeler nedeniyle bu hücreler gereksiz yere kasılır ve damarda büzülme ve neticede geçici darlık oluşur. Tıp dilinde “spazm”, “kasılma” anlamına gelir. Spazm; bazen stres, bazen kaygı, bazen de uyarıcı ilaç almak gibi tetikleyici bir unsur nedeniyle olurken bazen de özellikle sabah erken saatlerde olmak üzere kendiliğinden olur. Bu durumda hasta kalp krizindekine benzer bir şekilde ani başlayan göğüs ağrısıyla acile başvurur.

Kalp spazmı nasıl teşhis edilir?

Tanıda, EKG oldukça önemlidir. Hastanın göğüs ağrısı varken EKG’sinde damar darlığına yönelik bulgular saptanırken, göğüs ağrısı kendiliğinden veya ilaçlarla geçince EKG’nin de normale döndüğü görülür. Ancak, yine de acil anjiyo ile klasik kalp krizinin söz konusu olmadığının kanıtlanması gerekir. Damarın tıkanma nedeni kalp krizinde pıhtıyken kalp spazmında büzülmedir. Kalp spazmında da anjiyoda damarda darlık saptanır. Ama, bu darlık direkt kalp damarına verilen damar genişletici ilaçlarla (örneğin, nitrogliserin) hemen düzelir, yani damar genişler. Damar duvarında yağ birikmesine ya da pıhtıya bağlı gelişen darlıklar ise bu ilaçlardan etkilenmezler. Bu fark ile kalp spazmı, daha doğru bir ifadeyle damar spazmı tanısı kesinleşir. Bazen, hastanın göğüs ağrısı EKG çekilene kadar kendiliğinden geçer ve dolayısıyla EKG normal olur. Bu durumda, doktor, hastanın şikayet tarzından kalp spazmı olabileceğinden şüpheleniyorsa ilave tetkikler ister. Örneğin, 24-72 saatlik ritim Holter cihazı takabilir. Bu cihaz sürekli EKG kaydı alır. Cihaz hasta üzerindeyken göğüs ağrısı olursa o andaki EKG kaydının da bozulduğu görülür ve spazm tanısı konur. Nadiren, bu aşamaya kadar tanı konulamamış, ama hala şüphe devam ediyor olabilir. O zaman, hasta anjiyoya alınır ve kalp damarlarının içine direkt olarak damar büzücü madde (asetilkolin) verilir. Normal damarlar kısmen ve hafifçe büzülürken spazma yatkınlığı olan damar aşırı derecede büzülür. Bu sayede, tanı kesinleşmiş olur. 

Kalp spazmı nasıl tedavi edilir?

Tedavide; tetikleyici olduğu bilinen sigara ve alkolün bırakılması, aşırı kahve ve demli çay gibi uyarıcı maddelerden kaçınılması ve stres yönetimi oldukça önemlidir. Stres yönetiminde kaygı giderici ilaçların kullanılması gerekebilir. Çoğu hastada ömür boyu damar genişletici ilaç tedavisi de gerekir. Bunlar, nitrat ve kalsiyum kanal blokeri olarak bilinen ilaçlardır. Bu ilaçlar, kimyasal maddelerin bağlanacağı yerlere (hücre reseptörleri) bağlanıp buraları kapatırlar. Böylece, bu kimyasal maddeler bağlanacak yer bulamaz ve dolayısıyla da damarları büzemezler.