Aort anevrizması nedir? Aort damarı (kısaca, aort), vücudun en büyük atardamarıdır. Kalpten vücuda gönderilen kanın uğradığı ilk damardır. Anevrizma ise tıp dilinde balonlaşma demektir. Dolayısıyla, aort anevrizması aort damarının balonlaşmasıdır. Aort damarı, normalde kan basıncına dayanabilen kalın duvarlara sahiptir. Ancak; bazı tıbbi sorunlar, genetik durumlar veya travma bu duvarları inceltebilir, zayıflatabilir. Damar içindeki kanın itme kuvveti, zayıflamış veya hasar görmüş duvarlarda anevrizmaya neden olabilir. Aort, kalpten çıktıktan sonra göğüs ve karın kısmında yer alır. Anevrima aortun herhangi bir yerinde oluşabilir; başında, ortasında veya sonunda. Aort anevrizması nedir?
Aort anevrizması büyürse yırtılabilir (diseksiyon) veya delinebilir (rüptür). Her ikisi de çok ciddi ve ölümcül olabilen sorunlardır. Erken tanı ve tedavi, aort damarındaki bu büyümeyi yavaşlatabilir ve hatta engelleyebilir.
Aort anevrizması toplumda yaygın mıdır?
Karındaki aort anevrizmaları erkeklerde kadınlardan beş kat daha sık görülür. 55 ila 65 yaş arası erkeklerin yaklaşık %1’ini etkiler. Yaşlandıkça daha da sık rastlanırlar. Göğüsteki anevrizmalar ise gençlerde daha sık görülür; çünkü sıklıkla genetik kökenlidir.
Aort anevrizmasının belirtileri nelerdir?
Çoğu aort anevrizması aslında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Çoğunlukla başka bir nedenle yapılan bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans incelemesi (MRI; Emar), karın ultrasonu veya kalp ultrasonu (Ekokardiyografi; EKO) ile saptanır. Ancak, bazı hastalarda belirtilere neden olur. Belirtiler, anevrizmanın yerine ve büyüklüğüne göre değişir:
- Anevrizmanın yemek borusuna basısı sonucu yutma güçlüğü veya yutma esnasında ağrı,
- Az miktarda yemek yedikten sonra bile tokluk hissi,
- Nefes borusuna veya akciğere bası sonucu nefes almada zorluk,
- Ses tellerine giden sinirlere bası sonucu ses kısıklığı,
- Vücudunuzun üst kısmındaki damarlara bası sonucu yüz, boyun veya kolların şişmesi,
- Boyun, çene, sırt, göğüs, karın veya omuzda basıya bağlı ağrılar,
- Karında zonklama hissi.
Bazen, maalesef, ilk belirti yırtılma veya delinmeye bağlı acil bir durumla ortaya çıkar. Genel olarak, anevrizma ne kadar büyükse ve ne kadar kısa sürede büyürse yırtılma riski de o kadar fazladır. Anevrizma yırtılırsa veya delinirse bu acil tedavi gerektiren hayati risk teşkil eden bir durumdur. Acil durumda oluşabilecek belirtiler ise şunlardır:
- Ani başlayan şiddetli göğüs, karın veya sırt ağrısı,
- Kan kaybına bağlı baş dönmesi ve çarpıntı,
- Sıklıkla, buna neden olan hipertansiyon atağı.
Aort anevrizması için risk faktörleri nelerdir?
Yaş: Aort anevrizması riski yaşlandıkça artar. Karındaki aort anevrizmaları en çok 65 yaşından sonra görülür.
Aile öyküsü ve genetik:
Bazı genetik hastalıklar göğüsteki aort anevrizması riskini artırır. Karındaki anevrizmalar da sıklıkla ailesel yatkınlıkla ilişkilidir. Bunlar:
- Ehlers-Danlos sendromu,
- Loeys-Dietz sendromu,
- Marfan sendromu,
- Turner sendromu,
- Biküspit aort kapak,
- Diğer ailesel sendromlar
Yaşam tarzı: Sigara, özellikle karındaki aort anevrizması riskini artıran ana faktörlerden biridir. Yüksek kolesterol ve hipertansiyon da ana risk faktörlerindendir.
Tıbbi durumlar:
- Vücuttaki diğer bölgelerdeki kan damarlarında anevrizma olması,
- Kalp veya bacak damarlarında darlık,
- Yüksek kolesterol değerleri,
- Kronik böbrek yetersizliği,
- Hipertansiyon,
- Obezite,
- Travma,
- Vaskülit gibi bazı romatolojik ve otoimmün hastalıklar.
Aort anevrizması düzelir mi?
Aort anevrizması düzelir mi? Aort anevrizması nasıl düzelir? Aort anevrizmanızın tedavisi, anevrizmanın büyüklüğüne, yerine ve risk faktörlerine bağlıdır. Küçük aort anevrizmalarının büyüme hızları sağlıklı yaşam tarzı ile yavaşlatılabilir. Amaç; delinme veya yırtılma ihtimalini azaltmaktır. Doktorunuz yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları, kronik böbrek hastalığı ve yüksek kan kolesterolü gibi sorunları tedavi edebilir. Büyük anevrizmaları onarmak için ise ameliyat veya ameliyatsız yöntemleri önerilebilir. Aort anevrizması düzelir mi? Aort anevrizması nasıl düzelir?
Aort anevrizması olanlar nelere dikkat etmelidir?
- Sigara bırakılmalıdır,
- Sağlıklı beslenme alışkanlıklarına geçilmelidir.
- Hipertansiyon ve yüksek kolesterol düzeyleri kontrol altına alınmalıdır,
- Ikınmaya neden olan durumlar kontrol edilmelidir. Örneğin; ağır kaldırmaktan kaçınılmalı, kabızlık durumunda yumuşatıcı ilaç desteğine başvurulmalıdır.
- Anevrizma için verilen ilaçlar (Örneğin; beta blokerler [Saneloc, Beloc ZOK, Concor vb…] düzenli kullanılmalıdır. Aort anevrizması olanlar nelere dikkat etmelidir?